Werk en privé zijn niet te scheiden: ga voor werkgeluk op maat

Geluk krijgt steeds meer aandacht in de wetenschap en op de werkvloer. Zo doet het multidisciplinair onderzoeks- en kennisinstituut EHERO (onderdeel van de Erasmus Universiteit Rotterdam) toegepast wetenschappelijk onderzoek naar werkgeluk binnen een alliantie van toonaangevende organisaties in de dienstverlening. Binnen deze alliantie ondersteunt Erik Bemelmans de deelnemende organisaties in het ontwerp en de begeleiding van gelukinterventies die (werk)geluk meetbaar versterken onder medewerkers. Wij vroegen hem: “Wat komt daarbij kijken?”

Maar eerst: waarom is er tegenwoordig zoveel aandacht voor werkgeluk?

Erik: “Dat is bijna niet in één antwoord te vatten. De industriële revolutie heeft ons massaproductie, efficiëntie, rendement en ongekende welvaart opgeleverd. Maar inmiddels leven we in een diensteneconomie en informatiemaatschappij waarin andere wetten gelden. We zien dat met een toename van de welvaart ons geluk de voorbije decennia naar verhouding nauwelijks is toegenomen. En bovendien knijpen we met onze zucht naar meer welvaart onze planeet uit. Dit besef doet wat met ons gevoel van zingeving.

Het begrip Human Resources (menselijke grondstoffen) komt onder druk te staan. We zijn de mens als productiefactor gaan zien, die we met beoordelingssystemen en functiehuizen vanuit controle en beheersbaarheid aansturen. Maar organisaties die hier krampachtig aan vasthouden krijgen vroeg of laat te maken met interne weerstand: medewerkers willen dit niet meer. Tegelijk floreren organisaties die de medewerker behandelen als mens. We zien dat werkgeluk zich doorvertaalt naar succes, duurzame groei en rendement.

Logisch, want laten we eerlijk zijn: als je bijvoorbeeld in de overgang zit en even niet lekker in je vel zit, of je bent net een dierbare verloren, dan ga je door een gesprek over prestaties echt niet ineens beter presteren. We moeten nieuwe manieren vinden om het werkplezier en werkvermogen van medewerkers te versterken. En dit moet je niet doen omdat je ziet dat dat succes oplevert bij andere organisaties, maar omdat je daadwerkelijk het geluk van de medewerker centraal wilt stellen en gelooft dat mens én organisatie daardoor floreren. Ons gelukonderzoek ondersteunt hierin doordat we op zoek gaan naar: wat werkt, voor wie, en onder welke omstandigheden?”

Werk en privé zijn niet te scheiden

“Het is belangrijk om je te richten op geluk als geheel en niet alleen op werkgeluk. Als alleen werkgeluk je vertrekpunt is en je je beperkt tot de werkcontext, dan ga je het echte verschil niet maken. Je kunt privé en werk niet scheiden, want het is volkomen met elkaar verweven. Heb jij bijvoorbeeld slaapproblemen (privécontext), dan kan dat enorm veel effect hebben op je werkzaamheden (werkcontext). Het is belangrijk om als werkgever de dialoog aan te gaan over levensvoldoening in het algemeen en niet alleen in of op het werk. Denk bijvoorbeeld aan een mooie hobby die iemand thuis beoefent, en hoe je dit zou kunnen integreren in het werk? Doe je dit, dan neemt de kans toe dat dit bijdraagt aan de mate waarin een individu voldoening schept in het eigen leven als geheel.”

De rol van de werkgever: faciliteer geluk in de bestaande processen

“Van autonomie, zingeving, plezier tot betrokkenheid, sociale relaties en uitdaging: talrijke thema’s dragen bij aan geluk. Deze kun je in zoveel bestaande processen en werkelementen kwijt, zoals Performance Management, het wegwijs maken van nieuwe medewerkers, werktijden of werkruimtes. Soms zijn het revolutionaire veranderingen die voor impact zorgen, zoals 32-urige werkweken, onbeperkte vakantiedagen, dutjes tussendoor, groeigesprekken en job crafting. Maar geluk zit natuurlijk ook in kleine dingen, zoals vaker waardering uiten of af en toe een wandeling kunnen maken.

Ik ben van mening dat elke HR-professional en leidinggevende er goed aan doet zich in werkgeluk te verdiepen. Misschien zelfs iedere medewerker. Het gaat erom dat je de persoonlijke dialoog aangaat over wat je (on)gelukkig maakt en wat je hiervoor nodig hebt (of niet)? Een one-size-fits-all oplossing bestaat niet. De primaire focus op cijfers is van vroeger, het is van nu om oprechte verbinding aan te gaan om medewerker én organisatie te laten floreren.”

De rol van de medewerker: eigen verantwoordelijkheid voor geluk

“Natuurlijk heeft de medewerker ook een eigen verantwoordelijkheid. Geluk is maakbaar: ons geluk hangt voor ongeveer 50% af van ons eigen gedrag en van de keuzes die we maken (zie hier onze 10 tips), 30% tot 50% van je geluk hangt af van onze genen (ben je van nature optimistisch?) en ongeveer 10% van ons geluk wordt meestal verklaard door de leefomstandigheden (denk aan een kantoortuin of woon-werkverkeer). Werkgevers kunnen hierin een hoop faciliteren, maar is iemand niet gelukkig over een langere termijn, dan is een belangrijke vraag: zit je hier wel op je plek? Wat drijft jou en waar word je in essentie gelukkig van? Medewerkers hebben daarin ook eigen verantwoordelijkheid te pakken.”

Wil jij je in werkgeluk verdiepen? Bekijk hier ons opleidingsaanbod in werkgeluk.