Wat doet een coach en hoe word je coach?

Er is de laatste tijd steeds meer vraag naar coaches. Een coach kan je helpen om je zelfinzicht te vergroten, je doelen sneller te bereiken (zowel op werk- als privégebied) en jezelf te ontwikkelen. Ook als je hulp nodig hebt bij het maken van belangrijke (carrière)keuzes of als je je vitaliteit wilt vergroten ben je bij een coach aan het goede adres. Iedereen kan zichzelf coach noemen, het is immers geen beschermde titel. Des te belangrijker is het om je als coach te laten certificeren, zodat je klanten weten dat ze te maken hebben met een professionele en ervaren coach. Een goede eerste stap naar een certificering is het volgen van de ICM Coachingsopleiding. In dit artikel vertelt ICM trainer en coach Peter Henneveld je alles over deze opleiding en het coachvak.

Peter, wat doet een coach volgens jou?

“Een coach begeleidt mensen bij vraagstukken waar ze in hun werkende leven of privéleven tegenaan lopen. Dit kunnen allerlei soorten kwesties zijn. Bijvoorbeeld problemen met grenzen stellen, te veel hooi op de vork nemen of vastlopen in werk. Of in werksituaties geen nee durven te zeggen vanwege angst voor de reactie van hun baas. Het kan ook dieper gaan. Over rouw bijvoorbeeld, of angst. Of over verdriet waarvan iemand niet precies weet waar het vandaan komt.

Belangrijk bij coaching is dat je als coach de coachee begeleidt en geen oplossingen voorkauwt. Je ziet als coach misschien de oplossing al klaarliggen maar het gaat erom dat je de ander helpt om zelf antwoorden te vinden. De coachee heeft alle antwoorden al maar hij kan er nog niet bij. Daar helpt de coach hem bij. Zo wordt het de oplossing van de ander, en die heeft veel meer kracht dan wanneer ik als coach het antwoord geef.

Ik kan wel tegen iemand die continu moe is zeggen dat hij meer moet rusten, gezond moet eten en moet stoppen met roken, maar dat weet diegene allang. Gedragsverandering zit op een veel diepere laag, in ons onderbewuste. We snappen ons gedrag zelf ook niet altijd. Wij coaches helpen de coachee te kijken waar hij niet kan of durft te kijken, in de blinde vlek. We doorbreken een mindset waardoor er nieuwe ervaring ontstaat, waardoor de coachee nieuwe inzichten in zichzelf krijgt.

De aanpak verschilt per coachee en de oplossingen uiteraard ook. De aanvliegroute is echter vrij lineair. Je begint met het in kaart brengen van het probleem, vormt dan een coachvraag en je stelt doelen. Je brengt structuur aan in de gesprekken en begeleidt een coachee naar het antwoord dat in hem of haar zit.”

Hoe kom je bij oplossingen voor problemen die op een diepe emotionele laag zitten?

“Stel dat iemand heel hard werkt en zijn hele agenda volplant. Dan is de vraag: waar ga je van weg? De reden dat mensen hun schema zo volplannen is vaak dat ze willen vluchten. Ze willen iets dat niet fijn voelt verdoven. Dit kan angst, verdriet, boosheid, eenzaamheid, of wanhoop zijn. Een veelvoorkomend copingmechanisme is dan roken, veel drinken, hard werken, of veel sporten. Het heeft allemaal met willen wegvluchten van jezelf te maken.

De vragen die je kunt stellen zijn: vertel eens iets over jezelf? Wat heb je meegemaakt? Vertel eens iets over de geschiedenis van je ouders? Daar zitten vaak de oplossingen voor de diepe problemen. Je kunt aan de vader en moeder niks veranderen, maar je kunt wel de conditionering die voortkomt uit pijn, gemis en verlangens uit de geschiedenis zichtbaar maken en daar een andere keuze in maken.”

Welke speciale interventies kun je als coach verrichten?

“Iedere coach heeft zijn eigen methodes en favoriete tools. Dat leren we cursisten van de ICM Coachingsopleiding ook. Proef maar! Het is één groot buffet. Kijk wat bij je past en wat voor jou fijn werkt.

Een van mijn favoriete interventies is het in het hier en nu coachen. Stel dat ik naar je kijk en ik zie verdriet. Dan zou ik op dat moment kunnen zeggen: ik voel dat je verdrietig bent, klopt dit? Dan werk ik heel erg in wat zich op dit moment aandient. Benoemen wat de coachee zegt en lijkt te voelen en wat ik zelf als coach voel is heel krachtig.

Of als een coachee veel praat en hard aan het werk is, dan zeg ik: stop eens met praten. Je bent nu heel hard aan het werk voor mij. Klopt dat? Je bent een perfectionist, die het voor iedereen goed wil doen. Bam! Binnen één zin heb je een belangrijke karaktereigenschap te pakken en wellicht direct de bron van een probleem.

Een andere interventie is een systemische opstelling maken of werken met polariteiten. Stel dat iemand geen energie heeft, dat is één polariteit. Dan moet je kijken naar de andere polariteit: waar kan de coachee wel kracht vinden? Wanneer heeft hij wel kracht gekend? Alles kun je omdraaien, voor nieuwe inzichten. Ook kun je werken met kernkwaliteiten, kernkwadranten, de Disneystrategie, de dramadriehoek, de logische niveaus van Bateson, of met schaalwandelen. Vanuit nieuwe inzichten geef ik vaak huiswerk mee aan de coachee: wat ga je vanaf nu anders doen? Wat doe je morgenochtend? Uiteindelijk draait het namelijk om de toepassing in de praktijk.”

Welke specialisaties heb je in het coachen?

“Lichaamswerk, systemisch coachen, intuïtief energetisch begeleiden, een hele hoop! Bij ICM hebben we ook nog een hoop specialisaties, bijvoorbeeld: loopbaancoaching, Acceptance and Commitment Therapy, Appreciative Inquiry, wandelcoaching en Voice Dialogue.”

Bekijk hier alle coachspecialisaties.

Hoe word je coach?

“Iedereen kan zichzelf coach noemen aangezien het geen beschermde titel is. Maar het is wel belangrijk om een opleiding te doen en daarmee een brede theoretische basis te leggen en coachervaring op te doen. Als je mensen met diepe persoonlijke problemen helpt, is het belangrijk dat je weet wat je doet.

Het grappige is dat, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, de meeste deelnemers van onze coachingsopleding helemaal niet hoofdzakelijk coach willen worden. Van de twaalf cursisten zijn er gemiddeld twee die misschien wel professioneel coach worden. De rest doet het erbij. Dit zijn bijvoorbeeld HRM’ers en leidinggevenden die zich willen verdiepen in het coachvak omdat ze de vaardigheden in hun rol willen gebruiken. De ICM Coachingsopleiding is dus geschikt voor een breder publiek dan alleen mensen die coach willen worden.

Vaak zie je dat de cursisten die wel coach willen worden dit doen omdat ze zijn vastgelopen in hun werk of privéleven. Dat is echt een kenmerkende omslag, vaak van mensen rond de 40 jaar oud. Ze hebben het gevoel dat ze jarenlang gedaan hebben wat hun baas of partner van ze wilde en nu besluiten ze te gaan doen wat ze zélf willen. Soms is er een crisis nodig om tot echte verandering te komen.”

Welke kwaliteiten maken je een goede coach?

“Liefde voor mensen. Nieuwsgierigheid naar mensen. Als je niks met mensen hebt moet je dit werk niet gaan doen. Ook moet je goed je hoofd en je hart kunnen gebruiken. Coachen is echt een vak van contact en betrokken zijn bij het vraagstuk van de ander. Ook zelfinzicht is heel belangrijk.

Veel mensen die coachen willen anderen helpen maar doen dat eigenlijk als surrogaatoplossing voor hun eigen trauma’s. Wat je dan krijgt is dat de coach de coachee nodig heeft om zelf een goed gevoel te krijgen. Dan misbruik je de coachee. Dit gebeurt meestal onbewust en de coachee merkt het vaak niet eens. Toch is dit absoluut niet goed.

Een zeer belangrijke kwaliteit van een coach is dus zelfinzicht. Daarmee onderscheid je je van de houtje-touwtje coaches. Een groot onderzoek heeft uitgewezen dat 85% van de effectiviteit van coaching afhangt van de persoonlijkheid van de coach en maar 25% met de technieken die hij gebruikt.

Bij de ICM Coachingsopleiding besteden we daarom veel aandacht aan de cursisten. Wie ben jij? Waar kom jij vandaan? Wat zijn je kwaliteiten en valkuilen? Waarom wil je coach worden? Heel leerzaam voor jezelf en je persoonlijke ontwikkeling, ook al wil je zelf niet eens coach worden. Je moet als coach zelf ook diep kunnen gaan, anders geef je zwemles terwijl je op de kant staat. Ook de coach moet in het diepe springen.

Als coach is het ook belangrijk dat je niet te hard werkt. Dat je niet alle problemen van de coachee jouw problemen maakt. Sommige coachees zijn namelijk net kinderen. Die leggen het probleem bij jou: jij moet het oplossen want jij bent de coach. Maar zo werkt het niet. Voor veel beginnende coaches is dit een valkuil, omdat zij extra graag iets willen betekenen voor de ander.

Wat ook belangrijk is voor een geslaagd coachtraject is de klik met de coachee. Ben jij de juiste coach voor hem? Wil en kun je dit vraagstuk begeleiden? Is er genoeg vertrouwen in elkaar en kun je echt iets betekenen voor de coachee? Dit is een kwestie die vaak onderschat wordt”.

Wat vind jij mooi aan het coachvak?

“Het werken met mensen vind ik mooi. Ik leer veel van mensen. Ik ben blij wanneer ik zie dat ze weer verder kunnen met hun vraagstuk. Dat geeft betekenis aan het vak en ik krijg een gevoel van zingeving. Het is wat ik goed kan, wat ik fijn vind om te doen en waar ik nog lang niet klaar mee ben. Ik denk dat ik in het bejaardentehuis ook nog aan het coachen ben, haha!”

Geïnteresseerd geraakt in de ICM Coachingsopleiding? Lees er hier meer over.