Systemisch Teamtrainer of -coach worden: wat houdt het in?
Door je als trainer of coach te specialiseren in systemisch werken, krijg je meer handvatten om met ongewenste dynamieken en gedragspatronen in teams aan de slag te gaan. Bij ICM ontwikkel je je hierin in de opleiding Systemisch Teamtrainer en -coach. Kristel Dekkers, werkzaam als studieadviseur, coach en trainer, rondt deze opleiding momenteel af. In dit artikel blikken we met haar terug op haar ervaringen.
Kristel, wat houdt systemisch werk eigenlijk in?
“Systemisch werk gaat over werken met dat wat zich onder water, onder het puntje van de ijsberg, afspeelt. Soms voel je in een situatie heel goed aan dat er iets aan de hand is maar wordt dat niet uitgesproken. Wat de oorzaak ook is, die onderliggende dynamiek kan tot problemen leiden in de communicatie of samenwerking.
Via familie- of organisatieopstellingen kun je achterhalen welke oorzaken aan problemen ten grondslag liggen. Zo krijg je inzicht in de dynamiek en oog voor alle personen en gebeurtenissen die binnen een ‘systeem’ invloed op elkaar uitoefenen. Systemisch werken gaat er namelijk vanuit dat iedereen wordt beïnvloed door de systemen waar hij of zij deel van uitmaakt. Je familie is zo’n systeem, maar ook de organisatie waarin je werkt, je (sport)team, vriendengroep of een vereniging. Jouw positie in die systemen bepaalt (vaak onbewust) hoe je je gedraagt en waarom. Inzicht hierin kan zorgen voor rust.”
Hoe maak je organisatie- of familieopstellingen?
“Als systemisch teamtrainer of -coach kun je bijvoorbeeld ingeschakeld worden door een organisatie waarbij de onderlinge samenwerkingen niet soepel lopen of waar er problemen zijn binnen een team. Tijdens een opstelling onderzoek je samen met de betrokkenen waarom dingen gaan zoals ze nu gaan. Wat is er gebeurd waardoor de communicatie nu niet goed verloopt? In het jargon van systemisch werk: je zet een ‘tableau vivant’ (levend beeld) neer met representanten die objectief weergeven welke gevoelens, dynamieken of gedachtes er spelen in het ‘veld’. Deze representanten kunnen personen of voorwerpen zijn. Ze kunnen representant staan voor zichzelf of een collega maar bijvoorbeeld ook voor een abstract begrip of een persoon uit iemands familiesysteem. ‘Het systeem van herkomst’ kan namelijk ook de oorzaak zijn van bepaald gedrag.
De representanten stellen zich in de ruimte op een bepaalde plek op. Dit kan door de representanten zelf bepaald worden of door de systemisch teamtrainer/coach. Door de representanten soms van plek te laten wisselen en door te kijken naar hoe een representant reageert als je bepaalde vragen stelt, worden verhoudingen en blinde vlekken zichtbaar.”
Waarom wilde je je verdiepen in systemisch werk?
“In de opleiding Systemisch Teamtrainer en -coach bij ICM komen een aantal dingen samen die ik al doe en leuk vind. In het verleden heb ik diverse opleidingen gevolgd zoals NLP practitioner en master, en een trainers- en coachopleiding waarbij ook familieopstellingen aan bod kwamen. Zo ontdekte ik dat ik affiniteit heb met systemisch werk. Ik had alleen nog geen kennis van organisatieopstellingen. Omdat dit samenhangt met wat ik eerder heb geleerd en gedaan, was deze opleiding voor mij de kers op de taart.”
Was de opleiding wat je ervan had verwacht?
“Ja, en meer dan dat! We hebben veel geoefend met het begeleiden van opstellingen en hierbij was voor ieder individu persoonlijke aandacht. Door het vele oefenen merk je goed waar je tegenaan loopt en krijg je genoeg kansen om jezelf verder te ontwikkelen. Bij de meesten heerste soms wel wat spanning en onzekerheid of het opstellen wel lukte, maar onze docent, Peter Henneveld, is echt een vakman en begeleidde ons daar goed bij. Hij kan heel goed de theorie achter opstellingen uitleggen en heeft snel in de gaten wat er speelt en wat iemand nodig heeft om verder te komen. Door continu samen opstellingen te maken ontdekten we welke systemische vragen je allemaal kunt stellen om een vraagstuk boven tafel te krijgen. Ik merkte na elke bijeenkomst dat ik vol zat met informatie en indrukken. Ik heb veel geleerd.”
Welk moment uit de opleiding heeft op jou de meeste indruk gemaakt?
“Het moment dat ik plenair een opstelling met de hele groep deed en álle puzzelstukjes op hun plek vielen. Dat was voor mij een bijna euforisch moment: “Wauw, dit werkt echt en wat vind ik het boeiend!”
Wat is een belangrijke les die je hebt geleerd?
“Voor systemisch werk is het heel belangrijk om je oordelen te laten varen. Je moet bereid zijn om als een blanco blad in de situatie te stappen en vanuit je intuïtie te handelen. Het gaat erom te voelen wat er speelt en daarop mensen te bevragen. Dat kan lastig zijn, want vaak hebben we de neiging om vanuit een zorgmodus te gaan helpen, voorzeggen en/of invullen. Maar in de context van opstellingen ben je echt het meest van betekenis door als objectieve waarnemer te delen wat je ziet en voelt. Kortom: stel je open voor wat je gevoel zegt en pak daarop door.”
Wil je meer weten over deze opleiding? Of wil je met een studieadviseur verkennen of het volgen van deze opleiding voor jou de juiste stap is? We zijn op werkdagen van 08.30 tot 17.30 uur bereikbaar op 030 – 29 19 888. Ook kun je je vragen mailen naar info@icm.nl.