Hoe Acceptance and Commitment Therapy, mindfulness en meditatie elkaar versterken

Hoe kun je Acceptance and Commitment Therapy, mindfulness en meditatie combineren zodat je behandelingen nog effectiever worden? Manon Huisman, psychosociaal therapeut en eigenaar van praktijk In-vloed, weet dit als geen ander want zij past deze combinatie regelmatig toe sinds zij de training Acceptance and Commitment Therapy bij ICM heeft gevolgd. Hoe doet ze dit precies? En waarom is ze zo enthousiast over ACT en over deze training bij ICM? En waarom ging ze na dit interview (dat op 6 januari plaatsvond) buiten in het koude water zwemmen? Ontdek het in dit artikel.

Wat is ACT?

Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een vorm van gedragstherapie die zich richt op het verminderen van lijden en het vergroten van persoonlijke groei en welzijn. In plaats van het bestrijden van negatieve gedachten en gevoelens, leert ACT je hoe je ze kunt accepteren en ermee om kunt gaan (acceptance) zodat je je aandacht kunt richten (commitment) op wat echt belangrijk voor je is.

Het doel van ACT is dus niet het verminderen van klachten, maar er beter mee om leren gaan.

Manon, wat voor goede effecten hebben meditaties in jouw therapieën?

“Met Acceptance and Commitment Therapy leer je je eigen gedachtes en emoties op de hak te nemen, waardoor je negatieve gevoelens en lichamelijke sensaties wat minder serieus neemt. Je kunt het nooit opnemen tegen de hoeveelheid gedachten en gevoelens die je hebt, en ACT gaat hiermee om door je er afstand van te leren nemen.

Bij mindfulness en meditatie draait het om het centreren op het hier en nu, vaak focussend op je ademhaling. Het vergroot je lichaamsgewaarwording waardoor je een betere connectie met je lichaam krijgt. Mensen met angsten nemen daarmee afstand van hun eigen gedachtes en beleving. Zeker als ze met enige regelmaat mediteren.

ACT leert je dat je niet je gedachtes bént, maar dat je iemand bent met gedachtes. Mensen met angsten blijven hierdoor meer bij zichzelf en raken minder snel in paniek in moeilijke situaties. Meditaties werken hier heel goed bij, omdat ze helpen je eigen problemen te overstijgen. Ik geef ze vaak ook mee aan mijn cliënten, zodat ze er zelf mee aan de slag kunnen.

Er komt ook vaak mindfulness aan te pas. Sluit je ogen, haal eens diep adem en probeer te voelen waar de angst zit. Wat gebeurt er in je lijf? Of bijvoorbeeld een bodyscan: wat voel je waar?

Ik heb een aantal oefeningen voor meer mindfulness op mijn website gezet, die je gratis kunt beluisteren.”

Verschil tussen mindfulness en meditatie

Meditatie is het toepassen van een oefening of techniek om je geest tot rust te brengen en (mentale) stilte te creëren. Mindfulness is een staat van zijn, waarbij je bewust in het moment bent en geen oordelen hebt over de dingen die je voelt, denkt of waarneemt.

ACT en mindfulness in de praktijk

Manon: “Een voorbeeld van hoe ik mindfulness bij mijn therapieën inzet: een cliënt met sociale fobie wil met haar dochter een kledingwinkel in en vindt dit erg spannend. Ik ga met haar op zoek naar hoe ze in deze situatie haar rust kan bewaren. Met mindfulness gaan we de spanning bewust opzoeken, door haar een paar keer langs de winkel te laten lopen en naar binnen te laten kijken. Daarna laat ik haar heel bewust haar voeten voelen zodat ze goed in haar lijf blijft, waardoor haar gedachten en daarmee haar angsten niet te overweldigend worden. Deze kleine oefeningen helpen goed tegen de spanning.

Een andere werkvorm die ik graag gebruik is werken met een wetboekje. Ik geef een cliënt de opdracht om alle ‘moetjes’ van die week op te schrijven. Tijdens de volgende sessie vraag ik: wat voor leven zou je hebben als je je aan al deze moetjes zou moeten houden? Meestal is het antwoord dat dit niet te doen is. Dit zorgt voor inzicht in hoeveel druk ze zichzelf opleggen.

Vervolgens gaan we kijken naar wat deze persoon écht belangrijk vindt in het leven en wat hem wérkelijk drijft. Dat is ook leuk aan ACT: je gaat op zoek wat dichtbij je hart ligt. Dit geeft focus en een enorme drive om hier meer naar te gaan leven. Ook leer je lastige keuzes maken en accepteren dat angst erbij hoort. Dat is de acceptatie en toewijding waar ACT om draait.

Nog een leuk voorbeeld van wat ik heb geleerd en nu veel (op mezelf) toepas: je vervelende gedachtes een naam geven. Als ik bijvoorbeeld lekker de hond aan het uitlaten ben en ik kom in zo’n gedachtestroom van “had ik maar..” of “waarom heb ik dit nou zo gedaan?”, dan zeg ik tegen mezelf: “daar heb je Truus weer, hoi Truus!”. Je maakt van je malende gedachten iets komisch en neemt ze niet meer zo serieus. “Laat Truus maar lullen”. Op die manier pak je zware thema’s op een luchtige manier bij kop en kont en neem je er afstand van.

Je kijkt op een hele andere manier naar je angsten en spanningen, waardoor je ze kleiner en minder belangrijk maakt. Je stopt de strijd ermee, want de strijd maakt ze alleen maar groter.

ACT is een hele mooie vorm van therapie die echt heel snel resultaat kan geven!”

Waarom ben je Acceptance and Commitment Therapy gaan volgen?

“Omdat ik heel blij word van acceptatie en commitment! Ik dacht eerst dat ACT heel zweverig was maar dat is het totaal niet. Het is juist een erg handzame therapievorm. De training leert je net even andere invalshoeken bij cliënten te zoeken (en te vinden!).

ACT leert je om je buiten je comfortzone te gaan en dat helpt weer om nieuwe (spannende) dingen te doen. Zelf ga ik vanmiddag bijvoorbeeld buiten zwemmen (dit gesprek vond middenin de winter plaats, red.). Dat is jezelf buiten je comfortzone gooien en je committeren tot iets lastigs, want denk maar niet dat ik het prettig vind om straks die sloot in te gaan. Soms moet je door iets oncomfortabels heen om dingen te veranderen.

Mij leek ACT door deze invalshoeken een hele interessante therapievorm die ik graag wilde gebruiken in mijn eigen therapieën.”

Hoe was de training Acceptance and Commitment Therapy bij ICM?

“ICM is enorm flexibel: ik kon de training online volgen, maar ook fysiek. Daarnaast was het met trainster Marleen gewoon superleuk! Ze gaat zelf ook veel buiten haar comfortzone, wat mij erg aanspreekt. Ze heeft veel humor en zelfspot en deelt veel van zichzelf, waardoor de groep zelf ook meer open durft te zijn. De groep was sowieso erg leuk en we hebben veel van elkaar geleerd. Ik vond het zelfs jammer dat we afscheid moesten nemen. Nou, dat heb ik nog nooit eerder gehad!”

Wat heeft de training je opgeleverd en hoe pas je het toe?

“Ik zet ACT niet neer als protocol maar ik merk wel dat het sinds de training bij iedere cliënt die ik spreek een rol speelt. Ik pas de ACT-technieken zeer regelmatig toe in mijn behandelingen, en zie hierdoor beter waar een cliënt mee zit en wat we daaraan kunnen doen.

Ik pas het ook toe in de opdrachten die ik meegeef aan de deelnemers van het mijn burnout-programma dat ik geschreven heb. Daar heb ik veel ACT in verwerkt, omdat het zo goed werkt en er zoveel prachtig materiaal van beschikbaar is.

De dingen die ik tijdens de ACT-training heb geleerd komen dus vaak van pas, maar altijd afhankelijk van de vraag van mijn cliënten. Bij sommigen passen de ACT-technieken beter dan bij anderen.”

Wat spreekt je het meest aan in ACT? Wat zijn de voordelen ten opzichte van andere therapievormen?

“Bij de meeste cognitieve therapieën leg je de focus op je gedachten: je wordt een wandelend hoofd. Wat mij aanspreekt in ACT is dat je niet nóg meer nadruk op je gedachten legt (waardoor ze alleen maar groter worden), maar ze juist op een vals spoor zet. Zoals ze Truus noemen of in een doosje stoppen en begraven. Of dat je in plaats van je gedachten je belangrijkste waarden achterhaalt en die vooropzet. Je creëert ruimte om heel anders naar dingen te kijken.”

Wat komt er van mindfulness en meditatie terug in de training bij ICM?

“Toevallig heb ik zelf een meditatie aan de groep gegeven. Dat was heel leuk en ook wel een beetje buiten mijn comfortzone, haha! Ook deed Marleen aan het begin van de trainingsdagen een kleine check: hoe zit je erbij? Hoe kom je binnen? En ook even landen met elkaar: gaan zitten, ogen dicht, de vloer onder je voeten voelen en dan even een bodyscan. Dus even je lijf langslopen en bewust voelen, zodat je uit je hoofd blijft en in je lijf komt.

Ook staan er in het boek dat je krijgt genoeg oefeningen om meditatie en mindfulness toe te passen op je cliënten.

Al met al een hele leuke en leerzame training, die sindsdien een prominente rol speelt in mijn behandelingen!”

Zelf Acceptance and Commitment Therapy toepassen?

Benieuwd geworden naar Acceptance and Commitment Therapy en naar wat het voor jou en je behandelingen kan betekenen? Bekijk de training hier.

Eerst overleggen met een studieadviseur? Bel 030 29 19 888 voor een gratis en vrijblijvend adviesgesprek.