Hoe creëer je psychologische veiligheid in je team?
Psychologische veiligheid is het gevoel dat je jezelf kunt zijn in je team, zonder bang te zijn voor negatieve gevolgen. Het is essentieel voor een goede samenwerking, innovatie en leerproces. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat psychologische veiligheid leidt tot meer werkgeluk en betere prestaties.
Als leidinggevende kun je veel doen om psychologische veiligheid te bevorderen in je team. Bij ICM kun je een training volgen die je hierbij helpt: Psychologische veiligheid in teams. In dit artikel leggen we uit wat psychologische veiligheid inhoudt, waarom het zo belangrijk is en hoe je het kunt creëren.
Wat is psychologische veiligheid?
Psychologische veiligheid is een term die bedacht is door Amy Edmonson, een professor aan de Harvard Business School. Zij omschrijft het als ‘de overtuiging dat het veilig genoeg is om een interpersoonlijk risico te nemen in je team’. Dit betekent dat je alles in je team uit durft te spreken, zelfs als het afwijkt van wat in dat team als de norm wordt gezien. Volgens Edmonson bestaat psychologische veiligheid uit vier dimensies. Een psychologisch veilig team heeft de volgende kenmerken:
- Je durft jezelf uit te spreken
- Je durft om hulp te vragen
- Je durft met ideeën te komen
- Je durft fouten te maken
In Nederland is Joriene Beks een expert op het gebied van psychologische veiligheid. Zij schreef twee bestsellers over het onderwerp en begeleidt al bijna 20 jaar organisaties bij het ontwikkelen van zelflerend vermogen. Ook is ze regelmatig te gast als spreker op het gebied van psychologische veiligheid.
Joriene definieert psychologische veiligheid als volgt: “In een psychologisch veilige (werk)omgeving durven werknemers interpersoonlijk risico op te zoeken: ze durven al hun meningen en ideeën te delen, zonder te weten of de ander daar hetzelfde over denkt. Ook bestaan er in zo’n werkomgeving geen dubbele agenda’s en durven werknemers fouten te maken en deze openlijk uit te spreken. Meningen staan niet tegenover maar naast elkaar. Werknemers zijn oprecht nieuwsgierig naar elkaar en willen samen vooruit komen en leren. Het gaat erover of je gelooft dat het perspectief van de ander net zo waar is als jouw eigen perspectief. Psychologische veiligheid is een combinatie van een stuk vertrouwen in jezelf en de ander, mogen zijn wie je bent, durven zeggen wat je vindt op respectvolle wijze, samen doelen bereiken én hierbij de ander helpen. ”
“Vaak zeggen we dat het belangrijk is dat mensen zich gezien en gehoord voelen. Voor mij gaat het verder: iemand moet zich gehoord en gezien weten. Voelen is: oh wat fijn dat je mee denkt, maar ga maar lekker je eigen ding doen. Weten is dat als jij wat zegt, dat er werkelijk wat mee gedaan wordt. Er wordt oprecht naar je geluisterd en jouw ideeën worden behandeld als input om samen te leren. Dit betekent niet dat al jouw ideeën uitgevoerd moeten worden, dat is niet mogelijk. Het gaat over serieus naar mensen luisteren, hen willen begrijpen en openstaan om te leren van een ander.”
“Al met al is psychologische veiligheid voor mij een middel dat de wereld een stukkie leuker maakt!”.
Waarom is psychologische veiligheid van groot belang?
Mensen die werken in een psychologisch veilig werkklimaat leveren veel betere prestaties. Zij durven fouten te maken, deze toe te geven en krijgen de ruimte om hiervan te leren. Ook durven ze vragen te stellen, onzekerheden te uiten en om hulp te vragen als dat nodig is. Als gevolg zijn psychologisch veilige teams innovatiever. Dit werkt bevorderend voor de geleverde prestaties in een team. Bovendien zorgt een psychologisch veilig werkklimaat ervoor dat werknemers goed in hun vel zitten en het werkgeluk toeneemt. Als gevolg presteren ze beter op de lange termijn.
Zonder psychologische veiligheid ontstaan er vaak ad hoc oplossingen en is er geen ruimte om tot een goede lange termijn oplossing te komen. Een ander teken van psychologische onveiligheid is dat werknemers ‘ja’ zeggen in vergaderingen maar in werkelijkheid iets anders uitvoeren. Ze praten achter elkaars rug om en nemen zelf andere beslissingen. Als leidinggevende wil je dit natuurlijk voorkomen en wil je dat alles in een overleg open, direct en eerlijk op tafel komt en hiernaar ook wordt gehandeld. Bied een leidinggevende een psychologisch veilig werkklimaat, dan kan dat!
Joriene: “Als je geen psychologisch veilig werkklimaat hebt, loop je als organisatie een groot risico. Durft een arts in opleiding bijvoorbeeld niet te zeggen dat er iets misgaat, dan zet je mensenlevens op het spel. Durft een werknemer innovatieve ideeën niet te uiten, dan kan de concurrent je voor zijn en van je winnen. Daarnaast laat het Nationaal Werkgeluk Onderzoek van de MonitorGroep zien dat psychologische veiligheid zestig procent van grensoverschrijdend gedrag reduceert als je er alleen maar een beetje aandacht aan geeft.”
“Bovendien hebben werknemers, en dan met name de jongere generatie, steeds meer behoefte aan autonomie, verbinding en kennisdeling. Hier draagt een psychologisch veilig werkklimaat aan bij, waardoor je mensen bindt en boeit aan je organisatie. Zo behoud je werknemers en voorkom je dus dat je waardevolle mensen en kennis verliest. Al met al is psychologische veiligheid tegenwoordig essentieel om als organisatie impactvol, betekenisvol en succesvol te zijn.”
De grote invloed van leidinggevenden op psychologische veiligheid in teams
Psychologische veiligheid ontstaat niet zomaar, maar vraagt om leiderschap. Als leidinggevende heb je een grote invloed op de sfeer en de samenwerking in je team. Je moet je bewust zijn van de impact die je hebt als je een ruimte binnenkomt. Je bent immers degene die je teamleden aanstuurt en beoordeelt. Veel leidinggevenden denken dat ze open en toegankelijk zijn, maar in de praktijk is dat vaak niet zo. Psychologische veiligheid verschilt per team en hangt af van jouw gedrag als leidinggevende.
Wil je een psychologisch veilig team creëren, dan moet je eerst naar jezelf kijken. Wat zijn jouw patronen en hoe kun je die veranderen? Hoe kun je je teamleden meer ruimte en vertrouwen geven? Hoe kun je jezelf kwetsbaar opstellen en feedback ontvangen? Dit vraagt om zelfreflectie en actie. In de ICM training Psychologische veiligheid in teams leer je hier alles over. Deze training is geschikt voor iedereen die een sleutelfunctie vervult binnen een team, of je nu leidinggevende, coördinator, een belangrijk aanspreekpunt of HR-professional bent die vaak spart met leidinggevenden.
Wat kun je verwachten van de training Psychologische veiligheid in Teams?
De eerste dag staat in het teken van jouw rol als sleutelfiguur. De andere twee dagen gaan over de vier dimensies van psychologische veiligheid volgens Amy Edmonson. Je leert hoe je je team stimuleert om te leren, te innoveren, te presteren en te groeien. Ook leer je hoe je zorgt voor open en eerlijke communicatie, een gedeelde verantwoordelijkheid en een cultuur waarin hulp vragen normaal is. Je oefent daarbij met een trainingsacteur om je eigen patronen te herkennen en te doorbreken.
Wil je weten of deze training iets voor jou is? Onze studieadviseurs denken graag met je mee. Doe een persoonlijke intake.
Bronnen:
What Is Psychological Safety? (hbr.org)
High-performing Teams Need Psychological Safety: Here’s How to Create It (hbr.org)