SWOT-analyse: wat is dat en hoe pas je het toe?
De afkorting SWOT staat voor Strengths (Sterktes), Weaknesses (Zwaktes), Opportunities (Kansen) en Threats (Bedreigingen). Een SWOT-analyse helpt je om een strategie voor jouw organisatie te maken waarbij je direct in kaart brengt waar kansen liggen en van welke risico’s je je bewust moet zijn. In het Nederlands noemen we de SWOT-analyse ook wel eens de sterkte-zwakteanalyse. In dit artikel lees je wat een SWOT-analyse inhoudt en hoe je deze analyse kunt toepassen.
Waarom een SWOT-analyse?
De SWOT-analyse helpt je de positie van een organisatie te analyseren. Ook helpt het je strategische besluiten te nemen. Kortgezegd breng je bij het maken van een SWOT-analyse in kaart welke interne en externe factoren er op dat moment een rol spelen. Je krijgt daardoor een goed beeld van de huidige situatie en zo kun je sturing of richting geven aan je organisatie.
Interne analyse
Laten we wat dieper ingaan op de toepassingsmogelijkheden. Je maakt een SWOT-analyse door te kijken naar interne en externe factoren. Stel, we beginnen met de interne analyse. Je kijkt dan naar je organisatie en benoemt positieve en negatieve punten die we sterktes en zwaktes noemen.
Nog concreter: voor de interne analyse beantwoord je kortgezegd de volgende twee vragen:
- Wat zijn de vijf sterkste punten van mijn organisatie?
- Wat zijn de vijf zwakste punten van mijn organisatie?
Je kijkt hierbij naar wat jou onderscheidt aan de concurrentie. Hooggekwalificeerd personeel kan bijvoorbeeld een sterkte zijn. En hoge verzuimcijfers een zwakte.
Het getal vijf komt trouwens niet zomaar uit de lucht vallen. Door je te focussen op maar vijf punten, dwing je jezelf om alleen de belangrijkste punten te benoemen. En zo blijft je SWOT-analyse overzichtelijk maar is hij toch volledig genoeg.
Voorbeeld: een fietsenwinkel.
Sterktes: A-merken, personeel met veel verstand.
Zwaktes: Klein assortiment, weinig werkruimte.
Wil je nog een extra steuntje in de rug? Dan zijn er genoeg modellen die je helpen bij het maken van een interne analyse. Denk bijvoorbeeld aan het 7S-Model van McKinsey of het Waardeketenmodel van Porter.
Externe analyse
Voor de externe analyse doe je hetzelfde. Alleen kijk je dan naar de ontwikkelingen in de omgeving. Je benoemt weer positieve en negatieve punten. De positieve factoren noemen we kansen, de negatieve factoren noemen we bedreigingen. De externe analyse richt zich op de omgeving van je organisatie, ook hier zijn de twee belangrijkste vragen:
- Wat zijn de vijf grootste externe kansen voor mijn organisatie?
- Wat zijn de vijf grootste externe bedreiging voor mijn organisatie?
De omgeving van jouw organisatie bestaat bijvoorbeeld uit klanten, leveranciers en concurrenten, maar ook de ontwikkelingen in de politiek kunnen voor kansen en bedreigingen zorgen.
Voorbeeld: een fietsenwinkel
Kansen: Stijgende benzineprijzen, hierdoor mogelijk een toename in fietsgebruik en eventueel nieuwe klanten
Bedreigingen: Een fietsenwinkel die tegenover je is komen te staan.
Wil je extra houvast bij het maken van een externe analyse? Dan kun je de DESTEP-analyse en het vijf-krachtenmodel van Porter gebruiken.
Je SWOT-analyse is pas compleet als je de belangrijkste factoren een plaats in het confrontatiematrix hebt gegeven.
De SWOT-analyse is klaar als je antwoord hebt gegeven op alle vier de vragen. Dan pas kun je de uitkomsten gebruiken om strategische richtingen te verkennen. Je kunt nu van de SWOT-analyse een confrontatiematrix maken. Je ziet dan in een oogopslag wat je te doen staat. In zo’n confrontatiematrix is het de bedoeling dat je de punten uit de SWOT-analyse tegen elkaar af zet. Je geeft de effecten een score van zeer kansrijk (++) naar zeer bedreigend (- -). Een 0 staat voor neutraal effect.
Hieronder zie je weer het voorbeeld van de fietsenmaker.
Hier zie je dat de verschillende sterktes en zwaktes worden vergeleken met de verschillende kansen en bedreigingen. Sommige bedreigingen tellen bijvoorbeeld zwaarder dan sterktes. Zo zie je in het voorbeeld dat de sterkte dat de fietsenwinkel A-merken verkoopt niet opweegt tegen de bedreiging van de nieuwe fietsenwinkel aan de overkant. Er blijft dus een (-) staan. Maar zo kan een kans bijvoorbeeld ook weer een zwakte overstijgen; de kans die ontstaat door een toename van fietsgebruik, telt meer dan de zwakte dat er weinig werkruimte is en daarom blijft er een (+) staan. Doe dit voor alle factoren in je SWOT-analyse en je krijgt een duidelijk overzicht met punten die aandacht vereisen.
Welke strategie kan ik uit mijn SWOT-analyse halen?
Nu je een overzicht hebt van de effecten die verschillende bedreigingen en kansen kunnen hebben, wordt het tijd om een strategie te kiezen. Als je bijvoorbeeld kijkt naar kansen en sterktes, en die twee sluiten op elkaar aan, dan kan dat leiden tot een strategie om te groeien. De combinatie van een bedreiging en een sterkte leidt tot een strategie om te verdedigen. Je organisatie moet dan proberen te behouden wat er is. De combinatie van een kans en een zwakte kan leiden tot een strategie om te verbeteren. Als een organisatie haar zwakte ombuigt naar een sterkte, kan zij die kans optimaal benutten. Ten slotte leidt een combinatie van een bedreiging en een zwakte tot een strategie van terugtrekken. Tenzij je organisatie bereid is om het over een andere boeg te gooien.