“Ik hou van veroudering”. Dat zijn de woorden waarmee internist en hoogleraar veroudering Andrea Maier het tweede webinar van het ICM Zomer Groeiprogramma aftrapt.

Andrea, verbonden aan verschillende universiteiten, doet al jarenlang onderzoek naar veroudering van het lichaam en deelt haar belangrijkste bevindingen vandaag met ons.

Live vanuit haar nieuwe woonplaats Singapore legt de auteur van het boek Eeuwig Houdbaar ons in een webinar van ruim een uur uit wat veroudering is, hoe veroudering wordt veroorzaakt en hoe we de consequenties die veroudering met zich meebrengt tegen kunnen gaan.

Dus wil jij weten hoe je gezond 120 jaar wordt? Lees dan verder!

Verschillen tussen mensen

Waarom overlijdt de ene persoon op 78-jarige leeftijd in een verzorgingstehuis en wordt de andere persoon lachend 110 jaar oud? Hoe kunnen deze verschillen zo groot zijn?

Om te beginnen een aantal feiten over veroudering:

• Helaas voor de mannen onder ons, maar vrouwen hebben ongeveer tien keer zoveel kans om boven de 100 te worden;
• Dit komt mede doordat vrouwen vaak een gezondere levensstijl aanhouden en minder gevaarlijk werk hebben;
• Met name in Azië worden mensen steeds vaker veel ouder (snap je nu waarom Andrea in Singapore is gaan wonen?);
• Veroudering is een continu proces, dat zelfs nu jij dit artikel leest plaatsvindt;
• Vanaf je 26e levensjaar gaan diverse lichaamsfuncties al achteruit. Denk bijvoorbeeld aan cognitieve prestaties, leervermogen en de werking van het hart.

Om erachter te komen wat veroudering veroorzaakt en hoe je het tegen kunt gaan onderzoekt Andrea naast mensen verschillende diersoorten. Een vraag waar zij zich mee bezighield was waarom de naakte molrat (geen mooi dier maar gelukkig leeft hij onder de grond) 30 jaar oud kan worden terwijl zijn soortgenoot (de gewone bruine waterrat) gemiddeld maar 5 jaar oud wordt.

Ook tussen mensen doen zich veel verschillen voor. Japanners worden bijvoorbeeld gemiddeld ouder dan Nederlanders en Zuid-Afrikanen hebben de minst hoge levensverwachting. Er is echter maar een klein groepje mensen dat ooit 100 of 105 kaarsjes uit mag blazen (respectievelijk de zogeheten ‘centenarians’ en de ‘supercentenarians’).

Dit zijn de vraagstukken die Andrea’s hart sneller laten kloppen. Waarom overlijden sommige mensen vroeg en lijken anderen aan de dood te ontsnappen?

Hier komen de geheimen…

Waarom verouderen we?

Andrea omschrijft vier factoren die van invloed zijn op veroudering:

1. Het genenpakket dat je van je ouders hebt meegekregen;
2. Of je man of vrouw bent;
3. Een beetje geluk (dus geen ziektes en/of ongelukken krijgen);
4. Je omgeving en je levensstijl. Deze factoren dragen voor 75% bij aan het proces van ouder worden en hoe lang je gezond blijft. Het mooie hieraan is dat je er zelf een hoop invloed op kunt uitoefenen.

Veroudering gebeurt op celniveau. Naarmate je ouder wordt, worden ook je cellen ouder en verliezen er steeds meer hun functie. Deze cellen, die niet meer delen, worden ook wel ‘zombiecellen’ genoemd. Deze zombiecellen zorgen ervoor dat we ziekten en ouderdomskwalen krijgen. Ze komen in alle organen voor, maar het meest in de alvleesklier, de hersenen de huid. De alvleesklier gaat minder goed werken en daardoor krijg je meer kans op diabetes. De hersenen worden aangetast, waardoor je verschijnselen van dementie kunt gaan vertonen. Tot slot wordt ook de huid flink onder handen genomen door de zombiecellen, waardoor je er ouder uit gaat zien. Je huid is volgens Andrea dan ook een perfecte spiegel om te zien hoe het er met je gezondheid voor staat.

Hoe kun je veroudering tegengaan?

Het laatste en meest interessante deel van dit webinar luidt Andrea in met een poll. De volgende vraag wordt de luisteraars gesteld:

Is de levensverwachting van muizen waarbij verouderingsinterventies zijn gepleegd:

1. 10% langer?
2. 50% langer?
3. 80% langer?

De meeste luisteraars dachten dat de levensverwachting van de muizen 50% langer zou zijn. Andrea wist hen echter te verbazen met het feit dat een aantal verouderingsinterventies bij muizen ervoor kan zorgen dat ze een 80% langere levensverwachting hebben. Met een aantal aanpassingen konden muizen dus bijna dubbel zo lang leven. En goed nieuws: bij mensen kan het ook werken!

Wat kun je zelf doen?

Zoals Andrea al eerder aangaf: je levensstijl is voor 75% verantwoordelijk voor hoe snel je ouder wordt en hoe lang je gezond blijft. Mensen met een gezonde levensstijl leven gemiddeld al 6 jaar langer en gezonder. Dit komt omdat je slechte genen hierdoor worden uitgeschakeld. Je kunt je genen dus beïnvloeden door je levensstijl aan te passen.

Binnen levensstijl noemt Andrea drie pijlers:

• Lichaamsbeweging;
• Gezonde voeding;
• Slaap.

Lichaamsbeweging

Beweging houdt lichaam en geest gezond. Dit weet iedereen. Maar het gekke is, er zijn ontzettend veel mensen die te weinig bewegen. Beweeg jij ook te weinig en heb je geen zin om naar de sportschool te gaan? Dan heeft Andrea tips voor je.

Ga tijdens het tandenpoetsen of tijdens het uitruimen van de afwasmachine eens op één been staan. Of doe tien squats wanneer je op de bus staat te wachten. Zo kun je beweging gemakkelijk in je dagelijkse routine inbouwen.

Voeding

Bij bijen kunnen wetenschappers bepalen of een larve een werkbij of een koningin wordt. Hoe? Simpelweg door betere voeding toe te dienen. Het fascinerende hieraan: de gemiddelde werkbij wordt 3 – 6 weken oud, terwijl een koningin gemakkelijk de 2 jaar haalt. Voeding kan dus van enorme invloed zijn! Laat die diepvriespizza liggen en maak een gezonde salade voor jezelf.

Ook de hoeveelheid die je eet is van invloed op hoe oud je wordt. Apen die maar de helft van het eten kregen van wat de controlegroep kreeg, leefden een stuk langer en gezonder. Geef jouw tweede portie dus maar aan Fikkie.

Slaap

Tijdens de slaap herstelt het lichaam zich, maakt het afweerstoffen aan en worden de autonome processen (zoals spijsvertering en hormoonhuishouding) gereguleerd. Zorg er dus altijd voor dat je voldoende slaapt en je slaapkwaliteit verbetert.

Senolytica

Een andere veelbelovende manier om veroudering tegen te gaan is het gebruik van zogeheten senolytica. Dit zijn medicijnen waarmee verouderde cellen het lichaam uit worden gewerkt. Muizen die haarverlies, nierfalen en verminderde fysieke prestaties konden leveren, zijn met deze middelen weer volledig hersteld en gezond geworden.

Inmiddels is de eerste studie met senolytica ook gedaan bij mensen, met dezelfde uitkomsten en zonder bijwerkingen! Zouden we in de toekomst onszelf dan echt kunnen gaan verjongen?

Hoe oud wil je worden?

Dat brengt ons bij een ethisch vraagstuk: hoe wenselijk is het om zo oud te kunnen worden? Dit hangt volgens Andrea af van wat de persoon zelf wil en hoe vitaal hij of zij nog is. Het leven rekken op zich moet niet het doel zijn. Het gaat vooral om het verhogen van de kwaliteit van leven. Ze sluit dan ook af met de woorden: “Liever een mooi en kort leven dan een lang leven van slechte kwaliteit!”

Meer leren over gezond oud worden?

Lees hier tips van mensen uit de Blue Zones, plekken op de wereld waar mensen opvallend oud worden.

Benieuwd naar onze andere evenementen? Bekijk de agenda van de ICM Life Academy.