Duurzame inzetbaarheid: wat is het en waarom is het belangrijk?

Vitaliteit, werkgeluk, bevlogenheid, werkplezier: deze zaken staan tegenwoordig hoog in het vaandel bij veel organisaties. Want gezonde, gemotiveerde en hardwerkende werknemers, dat willen we allemaal! Daarvoor is het van belang te investeren in duurzame inzetbaarheid: een parapluterm waar dit alles onder valt. Wat betekent duurzame inzetbaarheid en waarom is het, juist nu, zo belangrijk? Dat lees je in dit artikel.

Wat is duurzame inzetbaarheid?

Duurzame inzetbaarheid is sinds dit decennia een populair en belangrijk thema binnen HR en organisatiemanagement. Zoals het woord ‘duurzaam’ al doet vermoeden, gaat het er bij duurzame inzetbaarheid om dat werknemers optimaal hun werk kunnen verrichten, zonder dat hun inzet ten koste gaat van hun energie, gezondheid of motivatie in de toekomst. Werknemers moeten zowel nu als op de lange termijn in staat zijn om op een gezonde en productieve manier hun werk te verrichten.

Er zijn veel verschillende definities van duurzame inzetbaarheid. Deze definitie van prof. dr. Jac van der Klink en collega’s is veelgebruikt en duidelijk:

Duurzaam inzetbaar betekent dat medewerkers doorlopend in hun arbeidsleven over daadwerkelijk realiseerbare mogelijkheden alsmede over de voorwaarden beschikken om in huidig en toekomstig werk met behoud van gezondheid en welzijn te (blijven) functioneren. Dit impliceert een werkcontext die hen hiertoe in staat stelt, evenals de attitude en motivatie om deze mogelijkheden daadwerkelijk te benutten.[1]

Bij duurzame inzetbaarheid is het belangrijk dat er een goede match bestaat tussen de werknemer en zijn of haar werkomgeving. Zowel zijn of haar kennis en vaardigheden als attitude en motivatie moeten passen bij de werkcontext. Een werknemer moet zo lang mogelijk op een gezonde, plezierige en productieve manier kunnen werken. Dit betekent dat een werknemer fysiek en mentaal gezond is en blijft, in het bezit is van up-to-date kennis en vaardigheden en met plezier naar het werk gaat. Ook gaat het erom dat een werknemer een gezonde werk-privé balans kan onderhouden. Om hieraan te voldoen moet een organisatie aandacht besteden aan mentaal en fysiek welzijn, moet er aandacht zijn voor persoonlijke situaties en moet een werknemer de kans krijgen zich optimaal te ontwikkelen en ontplooien. Zie het als kunnen zwemmen: iemand kan fysiek in staat zijn om te zwemmen en de kennis hebben boven water te blijven, maar zonder zwembad of in een ijskoud bad kan deze persoon alsnog niet zwemmen. De vaardigheden (het kunnen en weten hoe te zwemmen) moeten dus in lijn zijn met de omgeving (prettig zwemwater om in te zwemmen).

Waarom is duurzame inzetbaarheid zo belangrijk?

Duurzame inzetbaarheid wordt steeds belangrijker omdat we steeds langer door moeten werken. Door vergrijzing neemt het totale aandeel werkenden af en komen er minder nieuwkomers bij. Dit terwijl er werk blijft komen en de samenleving steeds meer van ons vraagt. Daarom is het van belang om werknemers te hebben die sterk in hun schoenen staan, kennis hebben van relevante zaken, fit zijn en de motivatie hebben om binnen de organisatie door te groeien.

Duurzame inzetbaarheid levert veel op, zowel voor organisaties en werknemers als voor de maatschappij in het geheel. Binnen de organisatie zorgen duurzaam inzetbare werknemers voor minder verzuim, langer behoud van kennis en kunde en meer resultaat (want er is meer motivatie). Werknemers ervaren daarnaast meer plezier in hun werk, blijven mentaal en fysiek langer gezond en ontwikkelen zich optimaal. Dat leidt tot meer werkgeluk. Ten slotte zorgt duurzame inzetbaarheid op maatschappelijk niveau voor een hogere welvaart en efficiëntere werking van onze verzorgingsstaat.

Hoe bereik je duurzame inzetbaarheid?

Duurzaam inzetbare werknemers heb je niet zomaar. Dat hoeft ook niet, elke stap richting dit einddoel zorgt voor verbetering. Zorg ten eerste voor draagvlak en een team dat het vergroten van duurzame inzetbaarheid als missie heeft. Onderzoek daarna grondig wát er precies aangepakt moet worden. Praat veel met werknemers en ga na hoe gezond ze zich voelen, wat hen motiveert, welke kennis en vaardigheden ze missen en of ze een fijne werk-privé balans ervaren. Pas wanneer bekend is wat er beter kan, is het reëel om hiermee aan de slag te gaan.

Daarbij is het belangrijk altijd te onthouden dat het gaat om de juiste match tussen werknemer en organisatie. Dit moet van twee kanten komen. De stappen die je zet moeten passen bij de behoeftes van werknemers en tegelijkertijd moedig je werknemers aan zich hiervoor in te zetten. Als organisatie ben je facilitator en coach, als werknemer de uitvoerder.

Om duurzame inzetbaarheid ook daadwerkelijk duurzaam te maken en houden zijn evaluaties onmisbaar. Werken de stappen die je zet? Leveren ze op wat nodig is? Wat kan er nog beter en hoe pak je dat aan? Maak succesvolle interventies een vast onderdeel van je organisatie terwijl je jezelf blijft uitdagen en blijft vernieuwen. Duurzaam inzetbaar zijn betekent meegaan met maatschappelijke ontwikkelingen, het is dus nooit af!

Opleidingen op het gebied van duurzame inzetbaarheid

Bij ICM bieden we allerlei opleidingen en trainingen aan op het gebied van duurzame inzetbaarheid, vitaliteit en werkgeluk. Benieuwd? Neem een kijkje op onze speciale werkgeluk pagina of bij een van opleidingen of trainingen op het gebied van vitaliteit.

Download ook ons gratis e-book ‘De 10 tips voor een positieve organisatiecultuur’.

[1] Van der Klink, J., Burdorf, A., Schaufeli, W., van der Wilt, G., Zijlstra, F., Brouwer, S. & Bültmann, U. (2010). Duurzame inzetbaarheid: Werk als waarde. Den Haag: ZonMW.