Dit is hoe je als trainer met creativiteit reflectie bevordert

Tijdens de training ‘Inspirerend en Creatief trainen’ leer je onder andere hoe je als trainer reflectie bevordert. Waarom is reflectie zo ontzettend belangrijk en hoe stimuleer je dit als trainer? Trainer en coach Flor Gerritsen legt het uit en deelt een paar waardevolle tips!

Hoe ziet het programmapunt ‘Reflectie bevorderen’ eruit?

“Bij elke training is het belangrijk dat de deelnemer niet alleen informatie consumeert maar ook iets met deze informatie doet. Het gaat om de overdracht van het geleerde naar de praktijk: wat kun je ermee en wat ga je anders doen? Creatieve werkvormen in trainingen helpen de deelnemers te activeren, zodat deelnemers toepassen wat ze leren. Als deelnemer van de training “Inspirerend en Creatief trainen” leer je hoe je op creatieve wijze iemand even stil laat staan bij hetgeen zij probeert te leren. Wanneer je reflecteert kijk je als het ware van een afstandje naar jezelf; wat doe ik allemaal, welke inzichten heb ik op gedaan, wat ging er goed en wat minder en wat betekent dit voor mij?”

Waarom is reflectie zo belangrijk in de training ‘Inspirerend en Creatief trainen’?

“Voor elke training is reflecteren belangrijk, omdat je hoopt dat jouw deelnemer(s) iets gaan doen met het geleerde en je met reflectie iemands voortgang bij kunt houden. Dat is als trainer fijn, maar nog belangrijker voor de deelnemer zelf: ben je goed op weg om je leerdoelen te bereiken? Voor de training Inspirerend en Creatief trainen is creativiteit niet het voornaamste doel. Creatief bezig zijn heeft geen nut als je niet snapt waarvoor je het doet. Door creatieve werkvormen te gebruiken activeer je  de rechterhersenhelft. Doorgaans zijn we bij leren erg gericht op het gebruiken van de linkerhersenhelft die zorgt dat we logisch kunnen denken en analyseren. De rechterhelft zorgt voor onder andere emotie en verbeelding; dit helpt bij het opdoen van nieuwe ideeën, wisselen van perspectief en bovendien bij het vasthouden van opgedane kennis. Dit maakt het inzetten van creatieve reflectiewerkvormen heel nuttig! Bovendien geeft het speelsheid aan je training.”

Op welke manieren kun je reflectie bevorderen?

“De basis is niet zo spannend: houd je doel en doelgroep voor ogen. Er zijn zoveel vormen van reflectie, bijvoorbeeld gevoelsreflectie, gedragsreflectie en inhoudsreflectie. Bekijk dus eerst wat je wilt bereiken. Daarna kun je als trainer onderzoeken wat voor (creatieve) werkvorm hierbij past. Er zijn ook veel voorbeelden van werkvormen online en in boeken te vinden. Daarnaast helpt concrete feedback erg om de impact van reflectie te verhogen. Alleen benoemen of iets goed of slecht is, is niet voldoende. Dan weet je als deelnemer dat je iets goed of fout hebt gedaan, maar nog niet wat. Wees duidelijk over wat er goed of minder goed is, pas dan kan de deelnemer hier goed op reflecteren en diens leerstrategie daarop aanpassen.”

Heb je tips voor mensen die moeite hebben met reflectie?

“Sommige mensen zijn niet gewend om te reflecteren of hebben er moeite mee. Dat betekent niet dat ze het niet kunnen leren. De eerste tip is om niet altijd expliciet te benoemen dat ‘we nu gaan reflecteren.’ Voor sommigen voelt dit alsof ze zwaar moeten navelstaren. Het beste is om gewoon aan de slag te gaan met een werkvorm. Wanneer je er dan een reflectiemoment in verwerkt, zul je zien dat degene die de opdracht uitvoert bijna natuurlijk reflecteert. Zo maak je er niet zo’n ding van. Vraag bijvoorbeeld eens hoe iemand zichzelf in het team ziet en of ze dit kunnen uitbeelden in een tekening. Dat is een concrete instructie waarmee je de rechterhersenhelft activeert en de deelnemers op een speelse manier nadenken over hun eigen rol en gedrag. Door fysiek iets te doen, bijvoorbeeld tekenen of met LEGO bouwen, ontstaan nieuwe ideeën en inzichten; dat noemen we de ‘wijsheid van de handen’. Zo kun je ook meer verandering in gang zetten.”

Wat zijn do’s en don’ts als het gaat om reflectie?

“Daar zijn zeker wel wat tips voor!

Do’s:

• Think inside the box. Het geven van beperkingen werkt vaak juist beter om creativiteit te bevorderen. Als je een menu met tien opties bekijkt, kun je makkelijker een keuze maken dan wanneer je een menu met honderd opties ziet. Specifieke instructie geven is heel nuttig! Dus niet ‘teken hoe je deze training hebt ervaren’, maar ‘beeld jouw leerpad van afgelopen trainingsweken uit met de inzichten die je op hebt gedaan’. Je kunt hier wat tips vinden om jouw brein op creatieve wijze te activeren!
• Verzorg regelmatig reflectiemomenten in je training. Maak er een routine van met je groep; zo kun je bijvoorbeeld elk dagdeel standaard afsluiten met het voor zichzelf opschrijven of tekenen van hun inzichten op een eigen flip.
• Laat mensen eerst individueel reflecteren. Soms kan reflecteren spannend zijn wanneer iemand zich plenair kwetsbaar op moet stellen. Door iemand eerst zelf te laten reflecteren, of even in tweetallen te laten ‘buzzen’, creëer je een stukje veiligheid. Bovendien bedien je hiermee de meer introverte of bedachtzame deelnemers.
• Train vanuit hetgeen je zelf gepassioneerd over bent. Jouw deelnemers voelen immers altijd jouw eigen energie. Dus als je tijdens het trainen inspeelt op jouw affiniteiten, zul je sneller resultaten boeken met jouw deelnemers. Ik geloof zelf in de kracht van storytelling; verhalende werkvormen komen dan ook altijd terug in mijn trainingen, ook als dit niet het thema van de training is. Ik zet het dan bijvoorbeeld in als speelse reflectieoefening. Waak ervoor dat het een stokpaardje wordt! Je moet niet koste wat het kost de methodiek of werkvorm gebruiken als dit niet bijdraagt aan het hoofdthema van de training.

Don’ts:

• De grootste don’t is om de creativiteit voorop te laten staan. Creativiteit is een middel, geen doel op zich.
• Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden, dus gebruik wat er is. Er zijn zoveel werkvormen en collega’s met ervaring te vinden. Maak er gebruik van! Je kunt hier bijvoorbeeld gratis het ICM boek met 100 werkvormen aanvragen! Onderzoek vervolgens welke vormen bij jou passen. Daar krijg je tijdens deze training ook handvatten voor.”

Meer informatie

Wil je meer weten over de training Inspirerend en Creatief trainen? Bekijk hier de training. Als je vragen hebt over de inhoud van deze of andere trainingen, kun je onze studieadviseurs bereiken op 030 – 29 19 888. Zij helpen jou graag bij het maken van jouw keuze.

Foto: ‘Wendy van Bree Fotografie’.