Vierballenmodel: de vier kernvragen van verandermanagement
Veranderingen zijn overal: mensen veranderen, de economie verandert, het klimaat verandert, de tijd verandert… Veel verandert ongemerkt, bijna als vanzelf. Pas wanneer we achterom kijken zien we wat én hoeveel er is veranderd en hoe we ons gedrag daarop hebben aangepast. Soms heb je geen invloed op verandering, maar vaak wel. Voor succesvol veranderen bestaat geen toverformule. Wat wel helpt is inzicht krijgen in de samenhang van factoren die bij elke verandering een rol spelen. In dit artikel lichten we het vierballenmodel toe waarmee je veranderingen kunt managen.
Wat is verandermanagement?
Veranderingen kun je laten gebeuren, maar je kunt ook proberen ze te beïnvloeden: dat is verandermanagement. Verandermanagement in organisaties gaat over het implementeren van een gewenste situatie om te kunnen overleven en om succesvol te kunnen zijn. Je kunt op verschillende manieren veranderingen doorvoeren, er is niet één manier het beste.
Wat is het vierballenmodel?
Wanneer je de kern van veel veranderbenaderingen bekijkt, blijkt dat veel benaderingen – weliswaar in verschillende volgordes – dezelfde vragen stellen. Het zijn de bouwstenen van iedere verandering en komen neer op het beantwoorden van vier vragen. Deze ogenschijnlijk zeer eenvoudige vragen zijn de bouwstenen van het vierballenmodel, bedacht door Marco de Witte en Jan Jonker.
De vier kernvragen
1. Waarom?
Bij de eerste bal vraag je jezelf af: “Waarom moet het eigenlijk anders? Waarom willen we veranderen? Waarom moet het nu?”.
2. Wat?
De tweede bal stelt een meer organisatiekundige vraag: Wat is er aan de hand in de huidige situatie? Wat moet de toekomstige situatie worden? Op deze vraag geef je antwoord door een analyse uit te voeren waarbij je verschillende aspecten van de organisatie, de structuur, de cultuur, de medewerkers en de technologie vergelijkt. Simpel gezegd: je onderzoek de huidige situatie en zet die af tegen de gewenste situatie. Welke onderdelen moeten worden aangepast? Dit wordt ook wel de gap-analyse genoemd.
3. Wie?
De derde bal gaat over welke partijen bij de verandering betrokken zijn en welke rol zij vervullen in de verandering. Degene die de verandering initieert is een van de belangrijkste spelers.
4. Hoe?
Hoe geven we het veranderproces vorm om de gewenste situatie te realiseren? Welke strategieën gebruiken we en welke interventies zetten we in? De kunst is om voor elke specifieke situatie de passende veranderstrategie te gebruiken.
Waarom het vierballenmodel?
Het model is een ordenend model en geen verklarend model. Het brengt de kernvragen uit de veranderkunde samen, welke inzicht ontwikkelen in elke verandersituatie. Door de kernvragen uit het vierballenmodel in onderlinge samenhang te beantwoorden, kan een gapend gat in veel veranderplannen worden gedicht.
Meer leren over veranderen?
In dit artikel leerde je meer over veranderingen en het vierballenmodel om veranderingen te managen. Wil je graag leren hoe je iedereen op de juiste manier meeneemt in de verandering die speelt?
In de 3-daagse training Verandermanagement maak je kennis met diverse facetten van effectief verandermanagement. Je leert instrumenten toepassen en vaardigheden om veranderingen binnen een team, afdeling of organisatie in goede banen te leiden.
Ben je meer geïnteresseerd hoe je op een creatieve manier je collega’s kunt overtuigen en inspireren om te veranderen? Wellicht is de training Veranderen en Inspireren met Storytelling dan iets voor jou. Met jouw goedgekozen verhalen en beeldende interventies inspireer je de mensen in de organisatie tot samenwerken en het verwerven van nieuwe inzichten.