Oplossingsgericht coachen: wat is het en hoe doe je het?
Wat is oplossingsgericht coachen? Wat is het verschil met andere coachmethodieken en wat kun je er precies mee? Harm Steenhuijsen, trainer Oplossingsgericht Coachen bij ICM, vertelt je er in dit artikel alles over.
Wat is oplossingsgericht coachen?
Bij oplossingsgericht coachen stelt de coach zich op als niet-wetende, benieuwde gesprekspartner. De coachee vindt zelf de inzichten over hoe zijn problemen opgelost kunnen worden, omdat de coach de juiste vragen stelt. Het uitgangspunt hierbij is dat de coachee de expert van zijn eigen situatie is, en daardoor zelf met de antwoorden op zijn vragen kan komen.
Harm: “De focus ligt op de vraag wat de client nodig heeft, wat hij daarvan al beschikbaar heeft en/of welke stappen nog gezet kunnen worden. Zelf spreek ik zo weinig mogelijk over oplossingen omdat dit begrip impliceert dat problemen of omstandigheden opgelost kunnen worden of dat de coach dat voor je doet. Liever heb ik het over het leren inzetten van krachtbronnen en het boeken van vooruitgang. Het feit dat de coachee op een gegeven moment voelt dat er beweging in de gewenste richting ontstaat, is een krachtige bevestiging dat hij op de goede weg is.”
Wat is het verschil met andere methoden?
Harm: “De aandacht ligt bij oplossingsgericht coachen vooral op wat er (al) goed gaat. De coach probeert de coachee als het ware te ‘betrappen’ op momenten waar het gewenste gedrag al vertoond wordt. Dat betekent dat steeds gezocht wordt naar uitzonderingen op belemmerende situaties en gedachten, omdat in die uitzonderingen de kiem kan zitten van het gewenste uiteindelijke resultaat.”
Wat kan je met oplossingsgericht coachen?
Harm: “Een van de voordelen van oplossingsgericht coachen is dat je de oorsprong van het probleem niet op hoeft te lossen. Erkennen dat er problemen zijn waar je last van hebt is belangrijk, maar het is vaak niet nodig om hier diep in te duiken. Omdat dit niet hoeft, ontstaat er ruimte om te praten over de gewenste situatie. Zo kun je bespreken wat de coachee zou doen wanneer het probleem niet zou bestaan en wat dat voor verschil zou maken. Dit kan weer helpen met het bereiken van de doelen.”
Wat zijn de voordelen voor mensen die al coach zijn?
Harm: “Ik vind het een hele prettige en respectvolle manier van coachen. Als coach kan ik de coachee volgen in zijn gedachtegang, waarbij ik telkens probeer de aandacht te vestigen op de aspecten waarin de coachee stappen zet in de gewenste richting.
Ik spreek nooit tegen wat de coachee vertelt, maar neem ook niets aan zonder daarop door te vragen. Weerstand in de coachrelatie bestaat niet; als ik weerstand ervaar stel ik de verkeerde vraag. Dan kom ik ergens waar de coachee geen antwoord op kan of wil geven. Ook dat is informatie voor me, waardoor ik een andere nieuwe vraag kan stellen.”
Harm, wat vind jij het mooiste aan dit vak?
“Het mooiste vind ik als aan het eind van een traject de coachee weer het vertrouwen heeft om volledig op eigen benen te staan en verder kan gaan in de richting die hij graag wil. Dat mag spannend, onbekend en/of uitdagend zijn. Het hoeft nog niet perfect te gaan. Streven naar perfectie is namelijk de grootste barrière om nieuwe dingen te leren. Het is mooi als iemand weer een richting ziet die vertrouwen geeft.”
Wat zijn voorbeelden van interventies binnen oplossingsgericht coachen?
Harm: “Veelgebruikte interventies zijn bijvoorbeeld het gebruikmaken van schaalvragen en het stellen van de wondervraag.
Schaalvragen worden ingezet om inzicht te krijgen in de mate waarin een probleem nog aanwezig is (op een schaal van bijvoorbeeld -10 tot 10) en of een gewenste oplossingsstrategie al wordt gebruikt. De wondervraag (‘Stel, er gebeurt een wonder, wat zou er dan allemaal anders zijn?’) creëert ruimte om volledig buiten alle vaste kaders en overtuigingen van de coachee te denken, waardoor opties ontstaan die in de dagelijkse realiteit niet mogelijk lijken te zijn.
Maar let op: het betekent niet dat het stellen van een schaalvraag betekent dat je oplossingsgericht werkt. Hier zit namelijk veel meer achter. Als je alleen deze interventies aan het toepassen bent, voer je een trucje op. Je coachee zal dit snel in de gaten hebben.”
Leer oplossingsgericht coachen!
Wil jij je ook specialiseren in oplossingsgericht coachen en je coachees vanuit hun eigen kracht problemen leren oplossen? Bekijk dan eens de training Oplossingsgericht Coachen bij ICM. Klik hier voor meer informatie.