Effectief omgaan met veranderingen: hoe doe je dat?

Waarom is effectief kunnen omgaan met veranderingen zo belangrijk? En hoe doe je dit? Hoe profiteer je van een verandering in plaats van dat ‘ie je in de weg zit? Wij gingen hierover in gesprek met Harrie Brakel, veranderexpert en trainer bij ICM.

Harrie, waarom is het belangrijk om goed te kunnen omgaan met veranderingen?

“Er zijn hier wat mij betreft drie belangrijke redenen voor. Ten eerste wordt een verandering een belemmering wanneer je niet in staat bent hem te omarmen. Terwijl verandering juist zou moeten leiden tot vooruitgang. Je ontwikkelen wordt een enorme drempel, omdat groei altijd gepaard gaat met verandering.

Ten tweede: maatschappelijke verandering is onontkoombaar. De snelheid waarmee veranderingen op ons afkomen is tegenwoordig gigantisch. Waar het in de jaren ’50 zo nog jaren kon duren voordat veranderingen maatschappelijk impact maakten, zie je nu dat veranderingen al binnen de kortste keren hun sporen achterlaten. Kijk maar eens naar corona of wat er op dit moment in Oekraïne plaatsvindt en de maatschappelijke invloed ervan. Veranderingen komen continu en in alle soorten en maten op je af.

De derde reden is dat ook de technologische veranderingen zich in steeds hoger tempo aandienen. Denk aan hoeveel impact alleen smartphones al hebben.

Dit zijn drie thema’s waar je continu tegenaan loopt. Als je jezelf niet wapent en je er niet bewust van bent dat je zelf de regie in de verandering kunt voeren, loop je het risico dat je ofwel verstijft in de maatschappelijke sociale ontwikkelingen ofwel in de technologische en organisatorische ontwikkelingen. Waarmee je ook je eigen ontwikkeling en levensgeluk belemmert. Klinkt drastisch, maar zo is het wel.”

Hoe meet je jezelf een positieve, nieuwsgierige houding aan als je met veranderingen te maken krijgt?

“Is er sprake van een mogelijke verandering, ga dan voor jezelf na wat de verandernoodzaak is en waarom jíj wilt dat er iets verandert. Het begint altijd met de waaromvraag. Waarom wil je dat iets verandert? Waar heb je nu last van waar je geen last van wilt hebben of wat is er nu niet wat je juist wel wilt hebben? En hoe realiseer je dit? Daar moeten antwoorden op komen en dat is de eerste stap die je moet zetten. Als mensen de verandernoodzaak niet zien en niet aan den lijve ondervinden wat de verandering ze kan opleveren, dan kun je de verandering nooit succesvol doorvoeren.

Vervolgens bepaal je hoeveel energie je bereid bent in die verandering te steken. En wat jou die energie brengt. Eigenlijk maak je een soort van persoonlijke businesscase. Hierdoor creëer je voor jezelf een positieve houding tegenover de verandering en neemt je veranderbereidheid toe. Met een veel grotere kans op een geslaagde verandering als gevolg!”

Hoe relativeer je om een verandering makkelijker voor jezelf te maken?

“Elimineer de grootsheid en complexiteit van veranderingen door ze op te delen in hapklare brokken. Veel mensen proberen veranderingen in z’n geheel aan te vliegen, waardoor het veel te groot en complex wordt. Het wordt een onneembare horde. Als je het in stukken opdeelt wordt het veel makkelijker te bevatten en te overzien, waardoor de verandering een stuk kleiner oogt en je er makkelijker me kunt omgaan.

Je zou als voorbeeld kunnen denken aan een productiebedrijf dat naar een andere stad verhuist. Als je kijkt naar alle aspecten die aan de orde komen lijkt het een onneembare horde. Hoe houd je de productie op pijl? Hoe blijf je de klant bedienen? Hoe krijg je de inboedel en het personeel over? Wat doe je met de mensen die niet mee willen? Deel de verandering op in deze losse onderdelen en zie ze als losse projecten. Zo oogt de verandering een stuk overzichtelijker, kun je er makkelijker mee omgaan en kun je de verandering veel makkelijker succesvol doorkomen.

Ten tweede spelen psychologische aspecten een rol. Ga voor jezelf na welke belemmerende overtuigingen je hebt en probeer deze te elimineren of te verkleinen. Kijk ook welke dienende overtuigingen je hebt en hoe je deze kunt versterken. Bekijk hier praktische tips die je hierbij helpen.”

Heb je nog meer tips om efficiënt met veranderingen om te gaan?

“Woordkeuze vormt vaak een belemmerende factor. Als iemand zegt “ik moet naar een afspraak”, dan werpt het woord ‘moet’ direct al drempels op omdat het impliceert dat er geen keuze is. Als je in staat bent om te zeggen “ik wíl veranderen”, ga je van een demotiverend ‘moeten’ naar een motiverende ‘willen’. Als mensen dus leren op een andere manier veranderingen te omschrijven, in verruimende taal, dan wordt de verandering iets waar mensen naar uitkijken.

Hoe mooi is het wanneer mensen zeggen “ik wil dit onderzoeken” in plaats van “ik moet dit onderzoeken”. De intrinsieke motivatie is er dan al. Bekijk dus goed wat de voordelen zijn en pas daar de omschrijving op aan. Hetzelfde geldt voor uitdagende klussen. Als je iets moeilijk noemt, werpt dit veel meer barrières op dan wanneer je benoemt wat voor leuke uitdagingen er zijn. Je zegt eigenlijk hetzelfde, maar het klinkt in je hoofd heel anders. Het doet wonderen voor de motivatie.

Een tip die ik ook altijd geef: schrap het woord ‘niet’ uit je woordenboek. Praat zoveel mogelijk in positieve termen. In plaats van benoemen wat je niet kunt en niet wilt, kun je beter spreken over wat je wel wilt en waar wel mogelijkheden liggen. Dit geeft energie. Het zijn minimale verschillen met maximaal effect!”

Tips van ICM om effectief om te gaan met veranderingen

Leg nadruk op de voordelen

Veranderingen worden niet zomaar doorgevoerd. Uiteindelijk is het altijd de bedoeling om een situatie te verbeteren. Vaak komen hier ook nieuwe kansen bij kijken. Zorg ervoor dat je de reden van de verandering en de daarbij horende voordelen voor jezelf helder hebt. Schrijf ze eventueel op een papier en hang het op. Dit herinnert je continu aan de voordelen van de verandering en dit maakt het makkelijker om ermee om te gaan.

Praat erover

Heb je moeite om de verandering te omarmen? Praat erover! Bel je beste vriend(in) op en vertel wat je dwars zit. Praten over zaken waar je het moeilijk mee hebt lucht vaak enorm op en het kan ervoor zorgen dat je de situatie anders gaat bekijken. En misschien heeft je gesprekspartner nog wel handige inhoudelijke tips om met de verandering om te gaan.

Ga na wat jij nodig hebt

Ga na wat jij nodig hebt om de verandering zo goed mogelijk door te komen en er een succes van te maken. Dit kan meer rust zijn, meer tijd voor jezelf, een wat langere vakantie of vaker thuiswerken. Ga hierover in gesprek met je leidinggevende. Er is vaak meer mogelijk dan je denkt.

Neem de tijd

Veranderingen kunnen ingrijpend zijn. Gun jezelf de tijd om ermee om te gaan en raak niet in paniek wanneer je er maar niet aan lijkt te wennen. Verlaag de snelheid waarmee je wilt veranderen. Zo verlaag je ook de druk en stress.

Geloof in jezelf

Veel mensen hebben de neiging hun eigen capaciteiten en veerkracht te onderschatten wanneer het op veranderingen aankomt. Veranderen begint met vertrouwen. Realiseer je daarom dat je waarschijnlijk meer aankunt dan je zelf denkt.

Volg de ICM training Effectief omgaan met veranderingen

Onze tweedaagse training Effectief omgaan met veranderingen geeft je inzicht in wat veranderingen bij jou losmaken en hoe je er het beste mee om kunt gaan. De wereld om ons heen verandert in steeds hoger tempo en daarom gaan we met deze training voor blijvende gedragsverandering. Dit doen we door de training praktisch in te steken en toe te spitsen op jouw praktijksituatie, waardoor je de kennis direct toe kunt passen en goed opslaat. Bekijk de training hier.