Effectief communiceren: spreken is zilver, vragen is goud!

Het doel van je vraag

Met welk doel stel jij vragen? Sta daar even bij stil….

Wil je de ander aan het denken zetten, informatie laten geven, samen exploreren, achter de mening komen, confronteren, een visie helder krijgen, reflecteren, checken of je zelf wordt begrepen, prikkelen, vertrouwen geven of checken of er vragen zijn? Er zijn natuurlijk heel veel redenen waarvoor je vragen stelt.

Het effect van je vraag

Het effect van je vraag krijgt vaak minder aandacht dan het inhoudelijke antwoord. Bij communicatie zijn de meesten van ons vooral gericht op wat er gezegd wordt en minder op het effect op de ander. Waar het zwaartepunt ligt, hangt natuurlijk helemaal af van de situatie, je doel en de relatie die je met de ander hebt.

Goede vragen zijn effectieve vragen die meer doen dan het ontlokken van een antwoord.

Zonder vertrouwensrelatie geen effectieve communicatie

En dat laatste wordt vaak onderschat merk ik in de praktijk. Of je nu leiding geeft, advieswerk doet, traint of coacht, onderzoekswerk verricht, journalistiek bedrijft of sales doet. Effectieve vragen geven je informatie én werken aan een goede relatie. Zonder vertrouwensrelatie geen effectieve communicatie! Met vragen werk je aan een betere relatie, mits je het niet als trucje inzet.

Maximale uit een gesprek

“Hoe is het met je…?”  Deze vraag kan oprecht, nieuwsgierig en echt geïnteresseerd zijn. De ander merkt dat snel genoeg. Tegelijkertijd kan het ook een trucje zijn om het gesprek te openen, meestal luisteren we niet naar het echte antwoord. Herkenbaar?

Wil jij het maximale uit een gesprek halen, dan is het belangrijk dat je je bewust bent hoe jouw vragen bij de ander kunnen overkomen. Jouw toon, mimiek en welke vraag je stelt   zijn van invloed op de ander. Dat kun je je wel voorstellen.

De intentie van je vraag

Waar minder aandacht naar uit gaat is met welke intentie je de vraag stelt. De oorspronkelijke betekenis van intentie is: ‘de geestestoestand waarin een actie uitgevoerd wordt’.

Je communicatieve vaardigheden komen niet volledig uit de verf wanneer jij je daar niet bewust van bent. Als je het fenomeen intentie eenmaal erkent en herkent, geeft dat je een enorme voorsprong.

Een voorbeeld

Laat ik er eens een vraag uitlichten:

Er zijn verschillende meningen over effecten van de ‘waarom-vraag’. Stel je een ‘waarom-vraag’  waarop jij het antwoord al ( onbewust ) ingevuld hebt, dan komt deze zogenaamde open vraag vermoedelijk over als ‘op het matje roepen’.  Jouw intentie is dan bevestiging krijgen van aannames of het hokje waarin je de ander geplaatst hebt. Ik noem dat ondervragen. Niet zo effectief om een vertrouwensrelatie op te bouwen, toch…?

Dezelfde ‘waarom vraag’ heeft een heel ander effect wanneer jij deze nieuwsgierig stelt. Oprecht geïnteresseerd, onbevooroordeeld en belangstellend. Ik noem dat afvragen.

Deze vraag is bedreigend bij ondervragen en motiverend wanneer je je afvraagt wat de zienswijze van de ander is. Je hebt belangstelling in andermans visie, standpunt, belangen en zelfs gevoelens. Het blijkt dat je bij vijf ‘waarom’-vragen tot de kern komt. Dit doorvragen zou ik overigens niet zo snel inzetten bij een eerste klantcontact. Niet iedereen zit er op te wachten meteen zoveel van zichzelf bloot te geven.

Probeer het zelf

Jouw intentie bepaalt dus de relatie en daarmee hoeveel je van de ander te horen krijgt. Experimenteer eens wat met afvragen ende intentie het niet direct te hoeven weten. Je zult zien dat je meer te horen krijgt dan je had verwacht en dat je de relatie verder verstevigt.  De moeite waard toch?

Dit kan je helpen om goed vragen te stellen:

1. Wees je bewust van je vraag-intentie
2. Let op de toon waarop je vraag beantwoord wordt
3. Check of je de ander goed begrepen hebt