Van Rapper Boef en Camiel Eurlings tot Kevin Spacey. We hebben de laatste tijd vooral gezien hoe het niet moet: je excuses aanbieden. Wanneer je je oprecht wilt verontschuldigen, erken dan zonder al te veel toevoegingen je fout. Helaas horen we na ‘sorry‘ vaak een ‘maar….’ of een ‘als…..’.
‘Sorry, als…’ Kevin Spacey zei na beschuldigingen over seksueel overschrijdend gedrag: ‘als het klopt wat hij beschrijft, dan ben ik hem mijn diepste verontschuldigingen schuldig.’ Daarnaast kon hij zich het voorval naar eigen zeggen niet meer herinneren. Hiermee twijfelde hij openlijk aan de beschuldiging waarvoor hij ‘sorry’ zei.
Waak voor deze valkuilen. Ook al is je fout veel minder groot dan genoemde voorbeelden. Wil je echt je excuses aanbieden, verzin dan geen smoesjes en trek de beschuldiging niet in twijfel. Erken gewoon je fout.
2. Neem je verantwoordelijkheid
Geen smoesjes dus. Je komt veel beter over als je je verantwoordelijkheid neemt. Ook al zijn je verklaringen (deels) waar, anderen waarderen je meer wanneer je je fouten ruiterlijk toegeeft.
3. Toon begrip
Als je wat verkeerd hebt gedaan, is het belangrijk dat je aan de ander laat zien dat je begrijpt waarom hij of zij hier van baalt. Toon je hier geen begrip voor, dan hebben jouw excuses minder effect.
4. Vraag om vergiffenis
Wanneer je om vergiffenis vraagt, geef je de ander een kans om te reageren. Geef de ander hiervoor de tijd.
5. Wees bereid je excuses meerdere malen aan te bieden
Bij ernstige fouten is het onrealistisch te denken dat je er met één ‘sorry’ vanaf komt. Wanneer je bereid bent om er meerdere malen op terug te komen als de situatie hierom vraagt, kun je boosheid wegnemen en de vertrouwensband weer opbouwen.
6. Repareer de schade
Voor zover dat kan. Soms is het nodig om iets aan te bieden ter compensatie om de relatie te lijmen. Vraag bijvoorbeeld of je iets voor de ander kunt doen.
7. Kies het juiste moment
Wees niet te snel met het maken van je excuses. De ander moet het gevoel krijgen dat hij of zij gehoord wordt en dat je begrijpt wat het probleem is. Een te snel excuus kan het gevoel geven dat je het niet zo serieus neemt en er snel vanaf wilt zijn.
Maar wacht ook niet te lang. Camiel Eurlings maakte het wel erg bont door pas ruim twee jaar na de mishandeling van zijn toenmalige vriendin zijn excuses te maken. Ze kwamen pas toen zijn functie bij het IOC onder vuur kwam te liggen, terwijl hij zich heel lang had verzet tegen de beschuldigingen.
8. Zet je trots opzij
Elk mens maakt fouten, doet domme dingen of maakt vergissingen. Meestal gebeurt het onbewust of onbedoeld. Om in staat te zijn om hiervoor je excuses te maken zul je af en toe even je trots opzij moeten zetten. Je excuses aanbieden betekent niet dat je verliest. Het hoeft ook niet te betekenen dat de ander volledig gelijk heeft. Door je excuses aan te bieden wanneer het nodig is, toon je je kwetsbaarheid en tegelijkertijd juist je kracht.
9. Weet wanneer je je mond moet houden
Zoals we bij tip 1 hebben gezien begeef je je op glad ijs wanneer je na je verontschuldigingen gaat uitwijden. Het hangt uiteraard af van je verklaring, maar deze moet wel erg sterk zijn om jouw ‘sorry’ op te volgen.
Zoals Pieter Derks in onderstaande sketch uitlegt, is het vaak beter om na ‘sorry’ je mond te houden.
10. Vergeet niet te lachen!
Wanneer je je fout hebt hersteld en alles is vergeven, heb je leergeld voor later. En wordt er (ten koste van jou) gelachen om je fout, lach dan mee. Het helpt om de zaak te relativeren.