Vaardigheden aanleren in 4 stappen

Iedereen heeft ervan gehoord: “onbewust onbekwaam – bewust onbekwaam – bewust bekwaam – onbewust bekwaam”. Maar wat betekent dit nu in de praktijk van het leren? In het aanleren van vaardigheden zijn vier fasen te onderscheiden. Deze vier fasen worden weergegeven in het vier-staps leermodel en geeft structuur aan ons leren. Deze vier fasen zijn goed te gebruiken bij het stellen van doelen en het aanleren van nieuwe vaardigheden om je doelen te bereiken.

Stap 1

De eerste fase is de fase waarin je je niet bewust bent van dat je iets niet kunt. Je weet eenvoudigweg niet dat je iets niet weet. Maak maar een vergelijking met autorijden. Er is ook een tijd geweest dat je niet wist dat je iets moest doen om een auto te besturen.

Stap 2

De tweede fase is de fase waarin je je bewust wordt van het feit dat je iets nog niet kunt of nog niet makkelijk vindt. De fase van bewust onbekwaam. Een hele belangrijke fase in het leren. In deze fase ontdek je je beperkingen en datgene wat je nog te Ieren hebt. Jammer genoeg stoppen veel mensen in deze fase van het leerproces.

Er zijn ook mensen die juist gemotiveerd worden om nog meer te leren als ze in deze fase zijn en extra gaan oefenen om datgene wat ze willen bereiken echt onder de knie te krijgen. Zij gebruiken deze fase als opstap voor de volgende fase.

Stap 3

De derde fase is de fase waarin je bewust gaat oefenen, het bewust bekwamen. In deze fase moet je je nog volledig concentreren op datgene wat je wilt leren en daarom kost dat soms nog energie. Als je genoeg geoefend hebt zul je op een gegeven moment gaan ervaren dat het minder energie gaat kosten en dat je er eigenlijk je best niet meer voor hoeft te doen. Het wordt heel gewoon voor je.

Stap 4

Op die manier kom je in de vierde leerfase, de fase van het onbewust bekwame. In deze fase kun je weer aandacht geven aan andere leerprocessen.

Mislukking bestaat niet…

Als je bereid bent om jezelf het leerproces te gunnen zal je in staat zijn steeds meer te leren. Dit betekent echter wel dat je accepteert dat je iets nog niet optimaal kunt en daarvan tegelijkertijd kunt Ieren. Eén van de meest zinvolle overtuigingen in deze fase is ‘mislukking bestaat niet, alleen feedback’. Het integreren van deze overtuiging brengt je verder in het leerproces.

Soms zul je ervaren dat je als het ware in het leerproces teruggaat. Je bent ergens goed in en in een training worden je zaken aangereikt waarmee je nog beter kunt worden in datgene wat je doet. Soms zul je daarvoor ook gedeelten van die vaardigheid moeten afleren. Je zult de leerfasen in omgekeerde volgorde moeten doorlopen om bewust onbekwaam te worden in de dingen die niet effectief zijn en om deze vervolgens om te buigen naar nieuwe kennis en vaardigheden om zodoende je doel te bereiken.

Vervolgens ga je in de fase van het bewust bekwamen nieuwe gedragsalternatieven toevoegen zodat je uiteindelijk onbewust bekwaam bent in de dingen die voor jou wel effectief zijn.

Bij afleren ga je van fase 4 naar 2 en bij aanleren ga je van 2 naar 4.