Omgaan met weerstand bij begeleiding van anderen

Wat is weerstand?

Weerstand is vaak niets anders dan een aarzeling van mensen bij de boodschap die een trainer of coach brengt. Vaak is het een signaal dat je samen op iets wezenlijks bent gestuit. Het woord weerstand wordt gebruikt als de aarzeling niet wordt uitgesproken, maar als er wel allerlei non-verbale signalen en indirecte uitspraken zijn die aangeven dat iemand het niet ziet zitten. Deze signalen vormen de sleutel tot succes in het omgaan met weerstand. Het vergt als begeleider moed om de ander aan te moedigen zijn bedenkingen uit te spreken en te vertellen waarom hij of zij deze bedenkingen heeft.

Wat zit er achter weerstand?

• Onzekerheid over gevolgen
• Selectieve waarneming over de voordelen en nadelen
• Gewoonten die moeten stoppen en die moeilijk te veranderen zijn
• Onvrijwillige deelname
• Het moeilijk vinden om hulp te vragen
• Innerlijke verdeeldheid

Weerstand is niet meer dan een logisch gevolg van de verstoring van evenwicht.

Waarom is weerstand logisch?

Veranderingen die we willen bewerkstelligen gaan niet vanzelf. We hebben door de jaren heen bepaald gedrag ontwikkeld en dat is, hoe graag we dat soms ook willen, niet zomaar te veranderen. Veranderen kost tijd, moeite, inspanning, creativiteit en een stapsgewijze aanpak. De moeite kan door de begeleider als verzet worden gezien. Als je echter uitgaat van het principe dat de mens altijd op zoek is naar evenwicht tussen verandering en stabiliteit, dan begrijp je dat weerstand niet meer is dan een logisch gevolg van de verstoring van dit evenwicht.

Hoe kun je goed omgaan met weerstand?

Omdat weerstand geen rationeel bezwaar maar een gevoel is, is het vaak niet effectief om weerstand met argumenten en ratio te benaderen. Het vraagt veel meer om communicatie op gevoels-/relatieniveau. Vaak weet iemand zelf ook niet precies wat er bij hem of haar een rol speelt en moet hij of zij nadenken om dit te kunnen verwoorden. Geef iemand de tijd en stimuleer dit zelfonderzoek door het stellen van goede vragen.

Vragen die hierbij helpen zijn:

• Wat precies roept de weerstand op?
• Waar voel je weerstand in je lijf?
• Wat zijn je emoties en gedachten?
• Wat is voor jou de functie of betekenis van weerstand?

Probeer verder zoveel mogelijk te luisteren en een ander gezichtspunt in te nemen waardoor je de positieve aspecten van weerstand kunt zien en uitingen van weerstand niet persoonlijk neemt.

Blijven de ‘ja, maar’s’ komen, dan zijn de volgende uitgangspunten belangrijk bij het reageren:

• Weerstand is natuurlijk en gezond
• Zorg dat je het met elkaar eens bent over de doelen van het traject en leg uit waarom je voor een bepaalde interventie kiest
• Ga uit van het feit dat iemand zelf kan aangeven hoe dingen wel kunnen werken voor hem of haar